ദസറ എന്നത് തിന്മയുടെ മേല്‍ നന്മയുടെ വിജയത്തെ ആഘോഷിക്കുന്ന ഉത്സവമാണ്. ഇതിന് പല ഐതിഹ്യങ്ങളുണ്ട്. പ്രധാനമായും, രാവണനെ ശ്രീരാമന്‍ പരാജയപ്പെടുത്തിയതും അതേപോലെ ദുര്‍ഗാദേവി (ചാമുണ്ഡേശ്വരി) മഹിഷാസുരനെ വധിച്ചതും ദസറയോടനുബന്ധിച്ചുള്ള ഐതിഹ്യങ്ങളാണ്. മഹാഭാരതത്തില്‍ അര്‍ജുനന്‍ കൗരവ സൈന്യത്തെ പരാ ജയപ്പെടുത്തിയതും ഒരു ഐതിഹ്യമായി കണക്കാക്കുന്നു. ഈ ദിവസത്തെ വിജയദശമി എന്നും വിളിക്കുന്നു, ഇത് നവരാത്രി ആഘോഷങ്ങളുടെ അവസാനത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

ശ്രീരാമന്റെ വിജയം: ഏറ്റവും സാധാരണമായ ഐതിഹ്യങ്ങളിലൊന്ന്. രാവണനെ പരാജയപ്പെടുത്തി ശ്രീരാമന്‍ സീതയെ രക്ഷിച്ചതിന്റെ വിജയാഹ്ളാദം രാവണന്റെയും, കുംഭ കര്‍ണ്ണന്‍, മേഘനാഥന്‍ എന്നിവരുടെയും കോലം കത്തിച്ച് ആഘോഷിക്കുന്നു.

ദുര്‍ഗാദേവിയുടെ വിജയം: ദുര്‍ഗാദേവി, മഹിഷാസുരന്‍ എന്ന എരുമത്തലയുമുള്ള അസുരനെ വധിച്ചതിന്റെ ഓര്‍മ്മയ്ക്കാ യാണ് ഈ ആഘോഷം നടത്തുന്നത്. ദുര്‍ഗാദേവി ചാമുണ്ഡേശ്വരിയായി അവതരിച്ച് 10 ദിവസം നീണ്ട യുദ്ധത്തിന് ശേഷം മഹിഷാസുരനെ വധിച്ചു എന്നാണ് പറയപ്പെടുന്നത്.

അര്‍ജ്ജുനന്റെ വിജയം: മഹാഭാരതം അനുസരിച്ച്, അര്‍ജ്ജുനന്‍ കൗരവ സൈന്യത്തെ സമ്മോഹന അസ്ത്രം ഉപയോഗിച്ച് ഉറക്കിയ ദിവസമാണ് ദസറ. അതിനാല്‍ ഈ ദിവസം 'വിജയ ദശമി' എന്ന് അറിയപ്പെടുന്നു.

ദസറ 10 ദിവസം നീണ്ടുനില്‍ക്കുന്ന നവരാത്രി ആഘോഷങ്ങളുടെ അവസാനമാണ്. ഈ ഉത്സവം തിന്മയുടെ മേല്‍ നന്മയു ടെ വിജയത്തെ പ്രതീകവല്‍ക്കരിക്കുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളില്‍, ദസറ അറിവിന്റെ ദേവതയായ സരസ്വതിയുടെ ഉത്സവമായും ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്നു. കേരളത്തില്‍ ഈ ദിവസം വിദ്യാരംഭം കുറിക്കുന്നു.