ചിലര്‍ ചരിത്രം സൃഷ്ടിക്കുന്നു, ചിലരെ ചരിത്രം സൃഷ്ടിക്കുന്നു. രണ്ടും ചെയ്ത ഒരാളാണ് ഇന്ത്യയുടെ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ചരിത്രം മാറ്റിയത്. ബിഹാര്‍ തെരഞ്ഞെടുപ്പിന്റെ താപം ഉയരുമ്പോള്‍, രാഷ്ട്രീയവേദിയില്‍ വീണ്ടും വീണ്ടും കേള്‍ക്കുന്ന പേരാണ് പ്രശാന്ത് കിഷോര്‍. തിരഞ്ഞെടുപ്പ് രംഗം, തന്ത്രങ്ങള്‍, കണക്കുകള്‍, ഗ്രാഫുകള്‍, ഗ്രാമങ്ങള്‍ എല്ലാം ഒരുമിച്ചുചേര്‍ന്നു രൂപംകൊള്ളുന്ന ആ വലിയ നാടകത്തിന്റെ നിശ്ശബ്ദ സംവിധായകനായിരുന്നു അദ്ദേഹം. ഇപ്പോള്‍, സംവിധായകന്‍ തന്നെ വേദിയിലിറങ്ങിയിരിക്കുകയാണ്. തന്റെ തന്നെ കഥയുടെ നായകനായി.

അടുത്തിടെ പ്രഖ്യാപിച്ച ബിഹാര്‍ നിയമസഭാ തെരഞ്ഞെടുപ്പ്, പതിവുപോലെ ദേശീയ രാഷ്ട്രീയത്തിനു തന്നെ ഒരു സൂചകമായിത്തീരാനാണ് സാധ്യത. പക്ഷേ ഈ തവണ രംഗത്ത് ഒരു അനിശ്ചിത ഘടകം ഉണ്ട്: ജനസുരാജ് പാര്‍ട്ടിയും അതിന്റെ മുഖ്യചിന്തകനുമായ പ്രശാന്ത് കിഷോറും. കഴിഞ്ഞ ഒരു വര്‍ഷം നീണ്ട പദയാത്രയിലൂടെ അദ്ദേഹം ബിഹാറിന്റെ ഗ്രാമങ്ങള്‍ കയറിയിറങ്ങി. സമൂഹത്തിന്റെ അടിത്തട്ടിലെ സ്വരങ്ങള്‍, യുവാക്കളുടെ അതൃപ്തി, സ്ത്രീകളുടെ ആകാംക്ഷകള്‍ എല്ലാം കേള്‍ക്കാനും രേഖപ്പെടുത്താനും ശ്രമിച്ചു. അത് വെറും ജനകീയ പ്രകടനം മാത്രമല്ല, ഒരു ഡാറ്റാ ശേഖരണ പ്രക്രിയയുമായിരുന്നു.

മോദി, മമത, ജഗന്‍, നിതീഷ്, കെ.സി.ആര്‍ തുടങ്ങിയവര്‍ക്ക് വിജയശ്രീ നേടിക്കൊടുത്ത തന്ത്രജ്ഞന്‍, ഇപ്പോള്‍ സ്വന്തം രാഷ്ട്രീയ പാത പണിയുകയാണ്. രാഷ്ട്രീയ വിശകലനങ്ങള്‍ പറയുന്നത് പോലെ ''ഒരു വ്യക്തി മറ്റുള്ളവര്‍ക്കായി പാളങ്ങള്‍ പണിഞ്ഞിട്ടും, തന്റെ തന്നെ കടപ്പുറം കണ്ടെത്താന്‍ ശ്രമിക്കുന്ന കഥയാണിത്.'' പക്ഷേ, ഈ കഥയില്‍ പല സംശയങ്ങളും ആശങ്കകളും ഒട്ടിച്ചേര്‍ന്നിരിക്കുന്നു. കിഷോറിന്റെ രാഷ്ട്രീയ കണക്കുകള്‍ പരമാവധി കൃത്യതയുള്ളവയാണെങ്കിലും, ജനമനസ്സിന്റെ ആഴത്തിലുള്ള തരംഗം കണക്കാക്കാനാവുമോ എന്നതാണ് ചോദ്യം. കാരണം ബിഹാര്‍, അനവധി സാമൂഹിക വിഭാഗങ്ങളുടെയും ജാതിയുടെയും കൂട്ടുകെട്ടുകളുടെയും രാഷ്ട്രീയമാണ്. പാഠപുസ്തകങ്ങള്‍ പറയാത്ത, പൈതൃകത്തിന്റെ അടിത്തട്ടില്‍ നിറഞ്ഞ ഒരു ലോകം. അവിടെ ഡാറ്റയും ദര്‍ശനവും എപ്പോഴും പൊരുത്തപ്പെടണമെന്നില്ല. കിഷോറിന്റെ തന്നെ വാക്കുകളില്‍, ''ഞാന്‍ ജനങ്ങളുടെ രാഷ്ട്രീയത്തിന് വഴിയൊരുക്കുകയാണ്, നേതാക്കളുടെ രാഷ്ട്രീയത്തിന് അല്ല.'' ഈ വാചകം, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആശയം വ്യക്തമായി പറയുന്നു: രാഷ്ട്രീയ പ്രസ്ഥാനങ്ങളെ വീണ്ടും ജനകേന്ദ്രിതമാക്കാനുള്ള ശ്രമം. പക്ഷേ രാഷ്ട്രീയത്തില്‍ ആശയം മാത്രം പോരാ; അവിടെ സഖ്യങ്ങളും എതിര്‍പ്പുകളും വെട്ടിപ്പുകളും വേണം. ഈ പശ്ചാത്തലത്തിലാണ് ബി.ജെ.പി. നേതാവ് സഞ്ജയ് ജയിസ്വാള്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഫണ്ടിങ്ങിനെ ചോദ്യം ചെയ്തത്: ''ജനസുരാജിന് ലഭിക്കുന്ന നൂറുകോടികളുടെ സംഭാവനകള്‍ എവിടെനിന്നാണ് വരുന്നത്? അതില്‍ സുതാര്യതയില്ല''

അതിനുത്തരമായി കിഷോര്‍ ശാന്തമായി മറുപടി നല്‍കി: ''ഞാന്‍ കഴിഞ്ഞ മൂന്നു വര്‍ഷം കണ്‍സള്‍ട്ടന്‍സിയായി പ്രവര്‍ത്തിച്ച് 241 കോടി സമ്പാദിച്ചു. അതില്‍ 31 കോടി ജിഎസ്ടിയും 20 കോടി വരുമാനനികുതിയും അടച്ചു. അതില്‍ 98 കോടി ഞാന്‍ തന്നെ ചെക്കിലൂടെ ജനസുരാജ് പാര്‍ട്ടിക്ക് സംഭാവനയായി നല്‍കി. ഞങ്ങളുടെ ധനസഹായം 100 ശതമാനം സുതാര്യമാണ്.''

അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഈ വാക്കുകള്‍, കണക്കിനൊപ്പം നിലനില്‍ക്കുന്ന ആത്മവിശ്വാസം തെളിയിക്കുന്നു. എന്നാല്‍ ബിഹാറിലെ രാഷ്ട്രീയവേദിയില്‍ അതുകൊണ്ട് മാത്രം വിശ്വാസം ഉറപ്പിക്കാനാകുമോ? ബിഹാറിലെ പ്രധാന രാഷ്ട്രീയ കൂട്ടുകെട്ടുകളായ എന്‍.ഡി.എയും INDIA ബ്ലോക്കും ഇതിനകം തന്നെ കിഷോറിന്റെ സാധ്യതകളെ വിലയിരുത്തിത്തുടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. അവര്‍ക്ക് ഭയം അദ്ദേഹം നേരിട്ട് ജയിക്കാതിരുന്നാലും, വോട്ടിന്റെ സംഖ്യകളെ കുഴക്കുകയും വിജയസമവാക്യങ്ങള്‍ മാറ്റുകയും ചെയ്യും എന്നാണ്. ''വോട്ട് കട്ടുവാ'' വോട്ടറുകളുടെ വിഹിതം ചിന്നിച്ചു കളയുന്ന പ്രതിഭാസം. ഈ പദം തന്നെ ഇപ്പോള്‍ അദ്ദേഹത്തിനൊപ്പം ചേര്‍ന്നു നടക്കുന്നു. എന്നാല്‍ കിഷോര്‍ പറയുന്നു: ''ഞാന്‍ ആരുടെയും വോട്ട് കട്ടുവല്ല. ഞാന്‍ ജനങ്ങളുടെ രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ പുനര്‍നിര്‍മ്മാതാവാണ്.''

ബിഹാറില്‍ നിന്നുള്ള ഈ രാഷ്ട്രീയ യാത്രയുടെ അവസാനഘട്ടം എന്തായാലും, അതിന്റെ പ്രതിഫലനം ഡല്‍ഹിയിലേക്കും എത്തും. ഡല്‍ഹിയിലെ രാഷ്ട്രീയമാണ് രാജ്യത്തിന്റെ കാല്‍പ്പാടും കാമ്പസ്സും. ആ വേദിയില്‍ പ്രശാന്ത് കിഷോറിന്് പലവക പ്രസക്തികളാണ് മുന്നില്‍. ഒരുവശത്ത്, അദ്ദേഹത്തെ കിങ്‌മേക്കര്‍ ആയി കാണുന്നവര്‍ ഉണ്ട്. പ്രധാന പാര്‍ട്ടികള്‍ക്ക് ആവശ്യമുള്ള രാഷ്ട്രീയ ''തന്ത്രജ്ഞന്‍'' ആകാനായാല്‍, അദ്ദേഹം വീണ്ടും ദേശീയ രാഷ്ട്രീയത്തില്‍ അഭിവൃദ്ധി നേടും. പക്ഷേ മറ്റുവശത്ത്, അദ്ദേഹം തന്നെ ഒരു രാഷ്ട്രീയ മുഖം ആയി നിലനില്‍ക്കുമോ എന്നതില്‍ സംശയമുണ്ട്. ഡല്‍ഹി തന്ത്രങ്ങളുടെ നഗരം മാത്രമല്ല; അത് പ്രാദേശികതയുടെയും വ്യക്തിത്വത്തിന്റെയും തികവാണ്. ബിഹാറില്‍ സ്വാധീനം ഉള്ള നേതാവ് അവിടെ എത്രമാത്രം ''സ്ഥിരതയുള്ള'' മുഖമായി അംഗീകരിക്കപ്പെടും? കിഷോറിന്റെ പ്രസ്താവനകളില്‍ നിന്ന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭാവിയിലേക്കുള്ള സൂചനകള്‍ കാണാം. അടുത്തിടെ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞിരുന്നു: ''അടുത്ത പത്തു വര്‍ഷത്തിനുള്ളില്‍, മോദിയുടെ ഹിന്ദുത്വം ജനങ്ങള്‍ക്കും മൃദുവായതായിരിക്കും തോന്നുക. രാഷ്ട്രീയ ചിന്തകളും രൂപങ്ങളും എല്ലായ്‌പ്പോഴും പരിണമിക്കുന്നു.''

ഇത് ഒരു രാഷ്ട്രീയ വിലയിരുത്തല്‍ മാത്രമല്ല, രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷണത്തിന്റെ ആഴം വ്യക്തമാക്കുന്ന അഭിപ്രായമാണ്. മോദിയെ വിജയിപ്പിച്ച തന്ത്രജ്ഞന്‍ തന്നെ, ഇപ്പോള്‍ മോദിയുടെ രാഷ്ട്രീയ ചിന്തയുടെ പരിണാമത്തെ വിലയിരുത്തുന്നു; അത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ബൗദ്ധിക സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ സൂചന കൂടിയാണ്. അതേസമയം, ചില കോണ്‍ഗ്രസ് നേതാക്കള്‍ക്കെതിരെയും അദ്ദേഹത്തിന് വിമര്‍ശനമുണ്ട്. ഡല്‍ഹിയില്‍ നിന്നുള്ള നേതൃത്വത്തോട് അദ്ദേഹം നേരിട്ട് പറഞ്ഞിരുന്നു: ''നിങ്ങള്‍ ഡല്‍ഹിയില്‍ ഇരുന്നു ബിഹാറികളെ പരിഹസിക്കുന്നു. പക്ഷേ അതേ ബിഹാര്‍ തന്നെയാണ് ഇന്ത്യയെ രാഷ്ട്രീയമായി നിര്‍വ്വചിച്ചത്.''

ഈ വാചകം, അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്വഭാവം മുഴുവന്‍ കാണിക്കുന്നു . സത്യസന്ധമായ വിമര്‍ശനം, പ്രതിസന്ധിയിലും ശാന്തതയും, പക്ഷേ തന്റേതായ ഉറച്ച നിലപാട്. അവസാനമായി, പ്രശാന്ത് കിഷോര്‍ ഇന്ത്യന്‍ രാഷ്ട്രീയത്തിലെ ഒരു വിചിത്രമായ പ്രതിഭാസമാണ്. അദ്ദേഹത്തെ നിര്‍വ്വചിക്കാന്‍ എളുപ്പമല്ല. അദ്ദേഹം ഒരേസമയം നയരൂപീകര്‍ത്താവും രാഷ്ട്രീയ ഭിക്ഷാംദേഹിയുമായിരിക്കുന്നു, കണക്കുകൂട്ടലിന്റെയും കാഴ്ചപ്പാടിന്റെയും മിശ്രിതം. ബിഹാറില്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പരീക്ഷണം വിജയിച്ചാലും പരാജയപ്പെട്ടാലും, അതിന്റെ തരംഗങ്ങള്‍ ഡല്‍ഹിയിലെ രാഷ്ട്രീയത്തില്‍ എത്തും. വിജയിച്ചാല്‍, അദ്ദേഹം പുതിയ രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ മുഖം ആയിരിക്കും. പരാജയപ്പെട്ടാലും, അദ്ദേഹത്തിന്റെ പരീക്ഷണങ്ങള്‍ ഭാവിയിലെ തന്ത്രജ്ഞന്മാര്‍ക്ക് പാഠമാകും.