1306. സ്‌കോട്‌ലാന്‍ഡന്റെ രാജാവായ റോബര്‍ട്ട് ബ്രൂസ് ഇംഗ്ലീഷുകാരോടു യുദ്ധത്തില്‍ പലതവണ തോറ്റു. തന്റെ ജീവിതത്തിലെ ഏറ്റവും കഠിനമായ അവസ്ഥയില്‍, ഒരു ഗുഹയില്‍ ഒറ്റയ്ക്കിരിക്കുമ്പോഴാണ് അദ്ദേഹം ഒരു ചെറു ചിലന്തിയെ കാണുന്നത്. ചിലന്തി തന്റെ വല നെയ്യാന്‍ ശ്രമിക്കുന്നു. ആറുതവണ വീണു, ആറുതവണ പരാജയപ്പെട്ടു, പക്ഷേ ഏഴാമത്തെ ശ്രമത്തില്‍ വിജയിച്ചു. ആ ദൃശ്യത്തില്‍ നിന്ന് ബ്രൂസിന് ലഭിച്ചത് ഒരൊറ്റ പാഠം: സ്ഥിരതയാണ് വിജയത്തിന്റെ വാതില്‍പ്പടി. അതാണ് അവനെ വീണ്ടും പോരാട്ടത്തിലേക്ക് തിരികെ കൊണ്ടുവന്നത്, ഒടുവില്‍ വിജയം നേടാനും കാരണമായത്.

രാഹുല്‍ ഗാന്ധിക്ക് ആ സ്ഥിരതയുണ്ട്. അയാള്‍ തോല്‍വികളില്‍ നിന്നും പിന്മാറുന്നില്ല, പരിഹസിക്കപ്പെട്ടാലും അവഗണിക്കപ്പെട്ടാലും, രാഷ്ട്രീയത്തിലെ നീണ്ട ഇടവേളകളിലും തന്റെ വഴിയിലൂടെയാണ് മുന്നോട്ട് പോകുന്നത്. പക്ഷേ ബ്രൂസിന്റെ ചിലന്തിക്ക് ഒടുവില്‍ വിജയം കിട്ടിയതുപോലെ രാഹുലിനും അങ്ങനെ ആവുമോ? അയാളുടെ ദൃഢനിശ്ചയം മാത്രം മതിയോ?

രാഹുല്‍ വീണ്ടും ഒരു തെളിവ് നല്‍കേണ്ട സമയത്തിലേക്ക് എത്തിയിരിക്കുന്നു. ഈ പ്രാവശ്യം അത് ബിഹാര്‍ നിയമസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പാണ്. 2024ലെ ലോക്സഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിനു ശേഷം കോണ്‍ഗ്രസ് ആത്മവിശ്വാസം വീണ്ടെടുത്തെങ്കിലും, ഇന്ത്യാ കൂട്ടായ്മയിലെ ഘടകകക്ഷികള്‍ ഇപ്പോഴും സീറ്റുവിഭജനത്തില്‍ കുടുങ്ങിക്കിടക്കുന്നു. രാഹുലിന്റെ ചര്‍ച്ചാധികാരം മറ്റുള്ള ഘടക നേതാക്കളെ അപേക്ഷിച്ച് കുറവാണെന്ന് കാണാം. ഇന്ദിരാ ഗാന്ധിയുടേയും റാജീവ് ഗാന്ധിയുടേയും കാലത്ത് കോണ്‍ഗ്രസ് സ്വാഭാവികമായി നേതൃത്വസ്ഥാനത്ത് ഇരുന്നുവെങ്കിലും, ഉത്തരേന്ത്യയില്‍ ആ കാലം കഴിഞ്ഞിരിക്കുന്നു. ഇപ്പോഴത്തെ കോണ്‍ഗ്രസ് പഴയ ''വലിയ സഹോദരന്‍'' മനോഭാവം വിടാതെ തുടരുമ്പോള്‍, സഖ്യകക്ഷികള്‍ അതിനെ അനുകൂലമായി കാണുന്നില്ല.

രാഹുല്‍ തന്റെ വ്യക്തിത്വം പുതുക്കാനാണ് ശ്രമിക്കുന്നത്. 'ഭാരത് ജോഡോ ന്യായ യാത്ര'', ബൈക്കില്‍ സഞ്ചാരം, ജനങ്ങളിലൂടെയുള്ള നടത്തം. ജനങ്ങളോട് അടുത്തു പോകാനുള്ള ഈ ശ്രമം രാഷ്ട്രീയത്തെ ഒരു മനുഷ്യബന്ധമായി മാറ്റാനുള്ള ആഗ്രഹമാണ്. പക്ഷേ അദ്ദേഹത്തിന്റെ വ്യക്തിത്വത്തില്‍ ഇപ്പോഴും ഒരു നഗരഭാവം തങ്ങിനില്‍ക്കുന്നു. ഗ്രാമീണ നാഡിയെ ഇന്ദിരാ ഗാന്ധിയെപോലെ പിടിച്ചെടുക്കാനുള്ള കഴിവ് അദ്ദേഹത്തിന്റേതായി മാറിയിട്ടില്ല.

ബിഹാര്‍ സീറ്റുവിഭജനത്തിലെ അനിശ്ചിതത്വം അദ്ദേഹത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയ സ്ഥാനം വ്യക്തമാക്കുന്നു. ആര്‍.ജെ.ഡി., കോണ്‍ഗ്രസ്, ഇടത് കക്ഷികള്‍ എന്നിവ തമ്മിലുള്ള ചര്‍ച്ചകള്‍ ഇനിയും അവസാനിച്ചിട്ടില്ല. ചില മണ്ഡലങ്ങളില്‍ രണ്ടു കക്ഷികളും ഒരേ സീറ്റില്‍ അവകാശം ഉന്നയിച്ചതോടെ ''സഖ്യത്തിനുള്ളില്‍ സഖ്യപ്പോരാട്ടം'' സംഭവിച്ചു. നാമനിര്‍ദ്ദേശ തീയതിക്ക് മുമ്പ് പോലും ചര്‍ച്ചകള്‍ തീരാത്തത് സഖ്യത്തിന്റെ ദൗര്‍ബല്യത്തെയാണ് കാണിക്കുന്നത്. കോണ്‍ഗ്രസ് ''കഴിഞ്ഞ തവണ ജയിച്ച സീറ്റുകളും രണ്ടാം സ്ഥാനത്ത് എത്തിയ സീറ്റുകളും ഞങ്ങള്‍ക്കു വേണം'' എന്ന നിലപാട് എടുത്തപ്പോള്‍, ആര്‍.ജെ.ഡി. അതിനെ അമിത അവകാശവാദമായാണ് കണ്ടത്. ഈ തര്‍ക്കങ്ങള്‍ രാഹുലിന്റെ ചര്‍ച്ചാധികാരം എത്രത്തോളം പരിമിതമാണെന്ന് കാണിക്കുന്നു.

രാഹുല്‍ ഗാന്ധി വലിയ വാക്കുകള്‍ക്ക് പകരം സ്ഥിരതയും മനുഷ്യബന്ധവും പ്രദര്‍ശിപ്പിക്കുന്നു. പക്ഷേ അതിനൊപ്പമുള്ള സംഘടനാത്മക കരുത്ത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ പാര്‍ട്ടിയിലില്ലെന്നതാണ് പ്രശ്‌നം. ലോക്സഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ അദ്ദേഹം പുനരുജ്ജീവനം കൊണ്ടുവന്നിട്ടുണ്ടെങ്കിലും സംസ്ഥാനതലത്തില്‍ ആ ഗുണം നിലനിര്‍ത്താന്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടില്ല. 2019-ല്‍ ബിഹാറില്‍ അദ്ദേഹം നടത്തിയ റാലികള്‍ക്കുശേഷം പ്രതിപക്ഷം പല മണ്ഡലങ്ങളിലും പരാജയപ്പെട്ടുവെന്ന് ഗള്‍ഫ് ന്യൂസ് റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്തിരുന്നു. അത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജനബന്ധം സ്വാഭാവികമായ പിന്തുണയിലേക്ക് മാറുന്നില്ലെന്നതിനു തെളിവാണ്.

രാഹുല്‍ ഗാന്ധിയുടെ പ്രശ്‌നം ഇന്ദിരാ ഗാന്ധിയെപ്പോലെ കരുത്തോടെ ''രാജകീയമായ ഗ്രാമീണത'' കൈകാര്യം ചെയ്യാനാകാത്തതാണ്. രാജീവിന്റെ മൃദുലമായ നഗരവ്യക്തിത്വം അദ്ദേഹത്തിലുണ്ട്, പക്ഷേ അത് രാജ്യത്തെഅടിത്തട്ടിലെ ജനതയെ സ്പര്‍ശിക്കുന്നതില്‍ തടസ്സം സൃഷ്ടിക്കുന്നു. ഇന്ത്യാ കൂട്ടായ്മയില്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ സഖ്യകക്ഷികള്‍ അദ്ദേഹത്തെ ആദരിക്കുന്നു, പക്ഷേ നിര്‍ഭയമായി അനുസരിക്കുന്നില്ല.

ബിഹാര്‍ അതിനാല്‍ രാഹുലിന്റെ പരീക്ഷണമാണ്. അയാള്‍ തന്റെ ദൃഢനിശ്ചയം യാഥാര്‍ഥ്യമായി മാറ്റുമോ എന്നതിന്റെ പരീക്ഷണം. ജയിച്ചാല്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് 2024ന് ശേഷം വീണ്ടെടുത്ത സ്വാഭിമാനം നിലനിര്‍ത്തും. പരാജയപ്പെട്ടാല്‍, അത് ഒരു ഓര്‍മ്മയാകാം. ബ്രൂസിനെപ്പോലെ അയാള്‍ വീണ്ടും ശ്രമിക്കും എന്നതില്‍ സംശയമില്ല. പക്ഷേ, ജനങ്ങള്‍ അതിന് വീണ്ടും അവസരം നല്‍കുമോ എന്നതാണ് യഥാര്‍ഥ ചോദ്യം.