തൃശ്ശൂര്‍ ജില്ലയില്‍ ചാവക്കാട് താലൂക്കില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ലോകപ്രസിദ്ധമായ ഹൈന്ദവ തീര്‍ത്ഥാടന കേന്ദ്രമാണ് ഗുരുവായൂര്‍ ശ്രീകൃഷ്ണസ്വാമി ക്ഷേത്രം. കേരളത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട രണ്ടു തീര്‍ത്ഥാടന കേന്ദ്രങ്ങളില്‍ ഒന്നായ ഈ ക്ഷേത്രം, തിരുമല തിരുപ്പതി വെങ്കടേശ്വര ക്ഷേത്രം, പുരി ജഗന്നാഥക്ഷേത്രം, ബദരീനാഥ് മഹാവിഷ്ണു ക്ഷേത്രം എന്നിവയ്ക്കു ശേഷം ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ ഭക്തര്‍ എത്തിച്ചേരുന്ന വൈഷ്ണവ ക്ഷേത്രമായി പരിഗണിക്കപ്പെടുന്നു. തൃശ്ശൂര്‍ നഗരത്തില്‍ നിന്ന് ഏകദേശം 26 കിലോമീറ്റര്‍ വടക്കു പടിഞ്ഞാറായി ഗുരുവായൂര്‍ പട്ടണത്തിലാണ് ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.

ഇവിടെയുള്ള യഥാര്‍ത്ഥ പ്രതിഷ്ഠ ചതുര്‍ബാഹുവായ മഹാവിഷ്ണുവാണ്. എന്നാല്‍ ഭഗവാന്റെ ഒന്‍പതാമത്തെ അവതാരമായ ശ്രീകൃഷ്ണന്റെ പേരിലാണ് ഈ ക്ഷേത്രം കൂടുതല്‍ പ്രസിദ്ധമായത്. അതിനാലാണ് ഭക്തര്‍ സ്‌നേഹപൂര്‍വ്വം ഈ ക്ഷേത്രത്തെ ഗുരുവായൂരപ്പന്റെ ക്ഷേത്രം എന്നു വിളിക്കുന്നത്.

ഗുരുവായൂരപ്പന്റെ രൂപവും ഐതിഹ്യങ്ങളും

ഗുരുവായൂരപ്പനെ ഭൂരിഭാഗം ഭക്തരും ഉണ്ണിക്കണ്ണന്റെ രൂപത്തില്‍ ആരാധിക്കുന്നു. കൃഷ്ണാവതാര സമയത്ത് ദേവകിയ്ക്കും വസുദേവനും കാരാഗൃഹത്തില്‍ ദര്‍ശനം നല്‍കിയ മഹാവിഷ്ണുവാണ് ഇവിടെ എന്ന ഭക്തവിശ്വാസമാണ് ഇതിന് അടിസ്ഥാനം.

ആദ്യകാലത്ത് ഇത് ഒരു ഭഗവതിക്ഷേത്രമായിരുന്നു. അന്നത്തെ പ്രതിഷ്ഠയാണ് ഇന്ന് ക്ഷേത്ര മതിലിനുള്ളിലെ വടക്കുകിഴക്കായി സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന പരാശക്തി, വനദുര്‍ഗ്ഗാ, ഭദ്രകാളി സങ്കല്പങ്ങളോടുകൂടിയ ഭഗവതി. 'ഇടത്തരികത്തുകാവിലമ്മ' എന്നു വിളിക്കുന്ന ഈ ഭഗവതി ക്ഷേത്രത്തിന്റെ സംരക്ഷണമൂര്‍ത്തിയാണെന്ന വിശ്വാസം നില നില്‍ക്കുന്നു. അതിനാലാണ് ഇവര്‍ക്കുള്ള ആരാധനയ്ക്ക് പ്രത്യേക പ്രാധാന്യം.

ഉപദേവതകള്‍

ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ഉപദേവതകള്‍:

ഗണപതി (രണ്ട് പ്രതിഷ്ഠകള്‍, അകത്തും പുറത്തും)

സരസ്വതി (ചിത്രരൂപം)

അയ്യപ്പന്‍

സുബ്രഹ്മണ്യന്‍

ഹനുമാന്‍

അനന്തന്‍ ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള നാഗദേവതകള്‍

കൂടാതെ അദൃശ്യസങ്കല്‍പമായി ശിവാരാധനയും ഇവിടെ നടക്കുന്നുണ്ട്.

ഉത്സവങ്ങളും പ്രത്യേക ആചാരങ്ങളും

ഗുരുവായൂരിലെ ഏറ്റവും പ്രധാന ഉത്സവം കുംഭമാസത്തിലെ പൂയം നക്ഷത്രദിവസം കൊടിയേറി പത്തു ദിവസം നീളുന്ന വാര്‍ഷിക ഉത്സവമാണ്.

വൃശ്ചികമാസത്തെ വെളുത്തപക്ഷത്തിലെ ഏകാദശി- ഗുരുവായൂര്‍ ഏകാദശി

ചിങ്ങമാസം- അഷ്ടമിരോഹിണി, തിരുവോണം

മേടമാസം- വിഷു

ധനുമാസം 22-ാം തീയതി

മകരത്തിലെ നാലാം ചൊവ്വ/വെള്ളി- ഇടത്തരികത്ത് ഭഗവതിയുടെ താലപ്പൊലി

കന്നിമാസത്തില്‍ അമാവാസി മുതല്‍ ഒമ്പത് ദിവസം- നവരാത്രി

വൈശാഖ പുണ്യമാസം (27 ദിവസം)

ക്ഷേത്രഭരണം കേരള സര്‍ക്കാരിന്റെ പ്രത്യേക ദേവസ്വം ബോര്‍ഡാണ് നടത്തുന്നത്. ഗുരുവായൂരുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അനവധി ഐതിഹ്യങ്ങളും കഥകളും ഇവിടെ പ്രചരിച്ചുവരുന്നു.

ദര്‍ശന സമയം:-

ഗുരുവായൂരില്‍ സാധാരണ ദര്‍ശനസമയം താഴെ:

പുലര്‍ച്ചെ 3:00- നട തുറക്കുന്നു

ഉച്ചയ്ക്ക് 1:30- നട അടയ്ക്കുന്നു

വൈകുന്നേരം 4:30- വീണ്ടും തുറക്കുന്നു

രാത്രി 9:15- നട അടയ്ക്കുന്നു

പ്രധാന പൂജകളുടെ സമയം

നിര്‍മാല്യ ദര്‍ശനം- പുലര്‍ച്ചെ 3:00

ഉഷപൂജ- 4:30

ഉച്ചപൂജ- ഏകദേശം 10:00

ദീപാരാധന- വൈകുന്നേരം 6:00 മുതല്‍ 6:45 വരെ

അത്താഴപൂജ- രാത്രി 7:30 മുതല്‍ 8:15 വരെ

ശ്രദ്ധിക്കേണ്ട കാര്യം

ഉത്സവദിവസങ്ങളിലും പ്രത്യേക പൂജകളിലും സമയത്തില്‍ മാറ്റങ്ങള്‍ ഉണ്ടാകാം.