ശാക്തേയ വിശ്വാസപ്രകാരം ജഗദീശ്വരി എന്നറിയപ്പെടുന്ന ആദിപരാശക്തിയുടെ ആരാധനയുടെയും വിദ്യാരംഭത്തിന്റെയും കലകളുടെയും ഉത്സവമാണ് നവരാത്രി അഥവാ മഹാനവരാത്രി. പരമോന്നത ദേവതയായ ആദിപരാശക്തിയുടെ ഒരു ഭാവമായ ദുര്‍ഗ്ഗാ ദേവിയുടെ ബഹുമാനാര്‍ത്ഥം ആചരിക്കുന്ന ഒരു വാര്‍ഷിക ഹിന്ദു ഉത്സവമാണ് . ഇത് ഒമ്പത് രാത്രികളിലായി നീണ്ടുനില്‍ക്കുന്നു. ആദ്യം ചൈത്ര മാസത്തില്‍ (മാര്‍ച്ച്- ഏപ്രില്‍), വീണ്ടും അശ്വിന്‍ മാസത്തില്‍ (സെപ്റ്റംബര്‍-ഒക്ടോബര്‍).

വ്യത്യസ്ത കാരണങ്ങളാലാണ് ഇത് ആചരിക്കുന്നത്. കൂടാതെ ഹിന്ദു ഇന്ത്യന്‍ സാംസ്‌കാരിക മണ്ഡലത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളില്‍ വ്യത്യസ്തമായും ഇത് ആഘോഷിക്കുന്നു. സൈദ്ധാന്തികമായി, നാല് സാധാരണ നവരാത്രികളുണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും, പ്രായോഗികമായി, ഇത് ശാരദ നവരാത്രി എന്നറിയപ്പെടുന്ന മഴക്കാലത്തിനു ശേഷ മുള്ള ശരത്കാല ഉത്സവമാണ്.രണ്ട് ഗുപ്ത നവരാത്രികള്‍ അല്ലെങ്കില്‍ 'രഹസ്യ നവരാത്രികള്‍'ഉണ്ട്. ഒന്ന് മാഘ മാസത്തി ലെ ശുക്ല പക്ഷ പ്രതിപദത്തില്‍ (മാഘ ഗുപ്ത നവരാത്രി) ആരംഭിക്കുകയും മറ്റൊന്ന് ആഷാഢ മാസത്തിലെ ശുക്ല പക്ഷ പ്രതിപദത്തില്‍ ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു .

തിന്മയ്ക്കെതിരായ നന്മയുടെ വിജയം ആഘോഷിക്കുന്നതിനായി ദുര്‍ഗ്ഗയും അസുരനായ മഹിഷാസുരനും തമ്മില്‍ നടന്ന പ്രമുഖ യുദ്ധവുമായി ഈ ഉത്സവം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു . ഇത് നന്മയും തിന്മയും തമ്മിലുള്ള ഒരു ലളിതമായ കഥ മാ ത്രമല്ല, പ്രതീകാത്മകതയും ധാര്‍മ്മിക പാഠങ്ങളും നിറഞ്ഞ ഒന്നാണ്. ഈ ഒമ്പത് ദിവസങ്ങള്‍ ദുര്‍ഗ്ഗയ്ക്കും ദേവിയുടെ ഒമ്പത് അവതാരങ്ങളായ നവദുര്‍ഗ്ഗയ്ക്കും മാത്രമായി സമര്‍പ്പിച്ചിരിക്കുന്നു .

ദേവിപുരാണ ഗ്രന്ഥത്തിന്റെ ഒരു ഉപവിഭാഗവും പാര്‍വതി ദേവിയുടെ ജീവിതത്തിലെ ഒരു പ്രധാന വശത്തിന്റെ പ്രതിനി ധിയുമായ ദേവികാവകത്തില്‍ നിന്നാണ് നവദുര്‍ഗ്ഗയുടെ പ്രത്യേക രൂപങ്ങള്‍ വേര്‍തിരിച്ചെടുത്തത് .ഓരോ ദിവസവും ദേവി യുടെ ഒരു അവതാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ബാലിക, യുവതി, സ്ത്രീ, മാതൃത്വം, മഹാശക്തി, യുദ്ധവിജയം, ഊര്‍വരത,ഐശ്വര്യം, സാമ്പത്തികം, വിദ്യ തുടങ്ങിയവയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് പല ഭാവങ്ങളില്‍ ഭഗവതിയായ ആദിപരാശക്തിയെ ആരാധിക്കുന്ന ദിവസങ്ങള്‍ എന്ന നിലയില്‍ നവരാത്രിക്ക് പ്രാധാന്യമേറെയാണ്. 2025-ലെ നവരാത്രി സെപ്റ്റംബര്‍ 22, തിങ്കള്‍ മുതല്‍ ഒക്ടോബര്‍ 1 ബുധന്‍ വരെയാണ്. നവരാത്രിയുടെ ആറാം ദിവസമായ ശനിയാഴ്ച കാത്യായനി ദേവിയെ ആരാധിച്ചാണ് പൂജകള്‍ നടത്തുന്നത്.

ദിവസം 6 - കാത്യായനി

കാത്യായന മുനിയുടെ മകളായി ജനിച്ച ദേവി, മഹിഷ എന്ന രാക്ഷസനെ കൊന്ന ദുര്‍ഗ്ഗയുടെ അവ താരമാണ്. ചുവപ്പ് നിറത്താല്‍ പ്രതീകപ്പെടുത്തുന്ന ധൈര്യം പ്രകടിപ്പിക്കുന്നതായി കാണിക്കുന്നു.യുദ്ധദേവത എന്നറിയ പ്പെടുന്നു. ഇത് ദേവിയുടെ ഏറ്റവും അക്രമാസക്തമായ രൂപങ്ങളിലൊന്നായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഈ അവതാരത്തില്‍, കാത്യായനി സിംഹത്തിന്റെ പുറത്ത് സഞ്ചരിക്കുന്നു. നാല് കൈകളുമുണ്ട്. കിഴക്കന്‍ ഇന്ത്യയില്‍, ശാരദിയ ദുര്‍ഗ്ഗാ പൂജ ആരംഭിക്കുന്ന ഈ ദിവസമാണ് മഹാ ഷഷ്ഠി ആചരിക്കുന്നത്.