'സിനിമ സന്ദേശങ്ങൾ കൈമാറാനുള്ള ഉപകരണമല്ല'; നീരജ് ഗൈവാൻ സംസാരിക്കുന്നു

നീരജ്: പറയപ്പെടുന്ന കഥകളെ നിരീക്ഷിക്കുന്നതിൽ നിന്നാണ് അത് വരുന്നത്—അതിലുപരി, പറയപ്പെടാത്ത കഥകളെ. സമ്പന്നരെയോ നഗരജീവിതങ്ങളെയോ കുറിച്ചാണ് അധികം സിനിമകൾ. ചെറിയ പട്ടണങ്ങളിലെ കഥാപാത്രങ്ങളെക്കുറിച്ച് പറയുമ്പോഴും, അവർ സംസാരിക്കുന്ന രീതിയെയും ഇംഗ്ലീഷ് അറിയാത്തതിനെയും ജീവിതശൈലിയെയും പരിഹസിക്കുന്ന ഒരു രീതിയിലേക്ക് കഥ മാറാറുണ്ട് .

നമ്മുടെ ജനസംഖ്യയുടെ ഏകദേശം 60 ശതമാനവും കൃഷിയെ ആധാരമാക്കി ജീവിക്കുന്ന ഗ്രാമീണ പശ്ചാത്തലത്തിൽ നിന്നുള്ളവരാണ്. എന്നാൽ ഹിന്ദി സിനിമ അവരെക്കുറിച്ച് വളരെ കുറച്ച് മാത്രമാണ് സംസാരിക്കുന്നത്. അതിരുകളിലാക്കപ്പെട്ട സമൂഹങ്ങളുടെ കഥകൾ മുൻനിരയിൽ എത്താറില്ല. അത് ചെയ്യാൻ തയ്യാറാകുന്നവർ വളരെ കുറവായതിനാൽ അത് പറയേണ്ടതിന്റെ വലിയ ആവശ്യമുണ്ടെന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു.

ഇത് വ്യക്തിപരവുമാണ്. ഞാനും ആ സമൂഹത്തിൽ നിന്നാണ് വരുന്നത്. അതുകൊണ്ടാവാം, അവരോടുള്ള എന്റെ ബന്ധവും അനുഭവങ്ങളും തന്നെ ആയിരിക്കാം ഈ കഥകൾ പറയേണ്ടത് എന്റെ ആവശ്യം ആക്കി മാറ്റുന്നത്.

നീരജ്: മനുഷ്യരുടെ സ്വഭാവം ഒരൊറ്റ പാളിയിലൊതുങ്ങുന്നതല്ല. ശരിയും തെറ്റും എന്ന ലളിതമായ വിഭാഗങ്ങളിൽ അവരെ ഒതുക്കാനാവില്ല. ഇന്ന് ലോകം ഒരു ദുഃഖകരമായ ഘട്ടത്തിലൂടെയാണ് കടന്നുപോകുന്നത്—വെറുപ്പും അക്രമവും മറ്റുള്ളവരെ മനുഷ്യരല്ലെന്ന് കാണുന്നതും വ്യാപകമാണ്.

ഇത്തരം സമയങ്ങളിൽ, പരസ്പരം ഇരുന്ന് കേൾക്കുകയും മനസ്സിലാക്കാൻ ശ്രമിക്കുകയും, അഭിപ്രായവ്യത്യാസങ്ങൾക്കിടയിലും മനുഷ്യത്വം നഷ്ടപ്പെടുത്താതിരിക്കുകയും ചെയ്യേണ്ടത് അനിവാര്യമാണ്. നമ്മൾ എതിരാളികളെന്ന് കരുതുന്നവരോടുപോലും സഹാനുഭൂതി വേണം. ഈ സിനിമയിലൂടെയും ഞാൻ പറയാൻ ശ്രമിക്കുന്നത് അതാണ്.

നീരജ്: രണ്ടും വലിയ വെല്ലുവിളികളാണ്. രണ്ടും സ്വയം-സെൻസർഷിപ്പിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. എന്തെങ്കിലും വിഷയമോ നിശ്ശബ്ദമായ ഒരു നിമിഷമോ ഭരണകൂടത്തെയോ പ്രേക്ഷകരെയോ അസ്വസ്ഥരാക്കുമോ എന്ന ഭയം ഉണ്ടാകുന്നു.

ഇത് സ്വതന്ത്രമായി സിനിമ സൃഷ്ടിക്കാൻ ബുദ്ധിമുട്ടുണ്ടാക്കുന്നു. അതിനാൽ തന്നെയാണ് സ്വതന്ത്ര സിനിമയുടെ നിലനിൽപ്പ് ഇന്ന് അത്രയും പ്രധാനമാകുന്നത്, പൂർണ്ണമായി ഈ നിയന്ത്രണങ്ങളിൽ നിന്ന് ഒഴിഞ്ഞുനിൽക്കാൻ കഴിയാതിരുന്നാലും.

നീരജ്: മുൻപ് ഉണ്ടായിരുന്ന തരത്തിലുള്ള സ്ഥാപനപരമായ പിന്തുണ ഇപ്പോൾ ഇല്ലാത്തതിനാൽ, സ്വതന്ത്ര സിനിമ എന്ന ആശയം തന്നെ മാറിയിരിക്കുന്നു. പല സംവിധായകരും അന്താരാഷ്ട്ര സഹനിർമാണങ്ങളെയാണ് ആശ്രയിക്കുന്നത്. അതുകൊണ്ടാണ് ഞാൻ എന്റെ സിനിമയ്ക്കു വേണ്ടി ധർമ്മ പ്രൊഡക്ഷൻസുമായി സഹകരിച്ചത്; അവർ സിനിമ ചെയ്യാൻ തുറന്ന മനസ്സോടെ ആണ് വന്നത്, അതാണ് വരുടെ ഏറ്റവും വലിയ ഗുണമായി എനിക്ക് തോന്നിയത്, .

ഇന്ന് നാം നി‍ർമ്മിക്കുന്നത് ‘സ്വതന്ത്ര ചിന്തയുള്ള സിനിമകൾ’ ആണ്, കർശനമായ അർത്ഥത്തിൽ സ്വതന്ത്ര സിനിമയല്ല. കേരളം പോലുള്ള ചില പ്രദേശങ്ങളിൽ, സ്വതന്ത്ര സിനിമ ഇപ്പോഴും സജീവവും ശക്തവുമാണ്. അവിടെ നിന്ന് മികച്ച ചിത്രങ്ങൾ വരുന്നു. ഹിന്ദി സിനിമയിൽ, പ്രേക്ഷകരുടെ താൽപ്പര്യങ്ങൾ വ്യത്യസ്തമാണ്. അതു കാരണം, ഇതിന് കൂടുതൽ സമയം എടുക്കും.

നീരജ്: വ്യത്യസ്തമാണെങ്കിലും രണ്ടിനെയും എതിർപക്ഷങ്ങളിൽ നിർത്തേണ്ടതില്ല, പലപ്പോഴും ഒന്നിന് മറ്റൊന്ന് സഹായകമാണ്. സിനിമാ മേഖലയിലെ പണം ഒരു പ്രത്യേക രീതിയിലാണ് സഞ്ചരിക്കുന്നത്. ഒരു സ്റ്റുഡിയോ 300 കോടി രൂപ കളക്ഷൻ നേടുന്ന ഒരു ബ്ലോക്ക്ബസ്റ്റർ ചിത്രം നിർമ്മിച്ച ശേഷം 25 കോടി രൂപ ബജറ്റിലുള്ള ഒരു സ്വതന്ത്ര ചിത്രം ഫണ്ട് ചെയ്താൽ, ആ ചെറിയ ചിത്രത്തിൽ ഉണ്ടായേക്കാവുന്ന നഷ്ടം എളുപ്പത്തിൽ താങ്ങാനാകും. അത്തരം സാമ്പത്തിക പിന്തുണയാണ് സംവിധായകർക്ക് സൃഷ്ടിപരമായ സ്വാതന്ത്ര്യം നൽകുന്നത്. ആ സംവിധാനമില്ലാതെ, സ്വതന്ത്ര സിനിമയ്ക്ക് നിലനിൽക്കുക വലിയ ബുദ്ധിമുട്ടായിരിക്കും.

എല്ലാ തരത്തിലുള്ള സിനിമകളും നിലനിൽക്കണം. വിനോദം തേടുന്നവരും അർത്ഥം തേടുന്നവരും എല്ലാം പ്രേക്ഷകരാണ്.

നീരജ്: സിനിമ സന്ദേശങ്ങൾ കൈമാറാനുള്ള ഉപകരണമല്ല; അത് നമ്മളെയോ നമ്മുടെ ചുറ്റുപാടുകളെയോ ചോദ്യം ചെയ്യാൻ പ്രേരിപ്പിക്കുന്ന ഒരു കലാരൂപമാണ്. വിനോദം എന്നത് ഉറക്കെ ചിരിപ്പിക്കലിലോ ഒരു പാട്ടിനൊപ്പം നൃത്തം ചെയ്യിപ്പിക്കലിലോ മാത്രം ഒതുങ്ങുന്നതല്ല.

ചിലപ്പോൾ, ഒരു സിനിമ നമ്മളെ എങ്ങനെ അനുഭവിപ്പിക്കുന്നു എന്നതിലായിരിക്കും യഥാർത്ഥ വിനോദം—നമ്മളുമായി ഒരു വ്യക്തിപരമായ ബന്ധം സൃഷ്ടിക്കുന്നതിലും, മനസ്സിൽ നീണ്ടുനിൽക്കുന്നതിലും, ബൗദ്ധികമായി ഉണർത്തുന്നതിലും. അതുപോലെ തന്നെ, ഇതുവരെ കണ്ടിട്ടില്ലാത്ത ഒരു ലോകത്തിലേക്കുള്ള ജനാലയും സിനിമ തുറന്നുതരാം.

അതിനാൽ, വിനോദത്തെ പാട്ടുകളും നൃത്തവും ത്രില്ലുകളും എന്നിങ്ങനെ മാത്രം ചുരുക്കുന്നത് പരിമിതമാണ്. വ്യത്യസ്ത ആളുകൾ വ്യത്യസ്ത രീതികളിലാണ് സിനിമയെ അനുഭവിക്കുന്നത്; ആ എല്ലാ അനുഭവങ്ങളും തുല്യമായി നിലനിൽക്കേണ്ടതാണ്.

നീരജ്: ചില ചലച്ചിത്രമേളകളെ ലക്ഷ്യമിടുമ്പോൾ, അവയോടൊപ്പം പറയപ്പെടാത്ത ചില സിനിമാഭാഷകളും പ്രതീക്ഷകളും ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. ആ യാഥാർത്ഥ്യം ഞാൻ അംഗീകരിക്കുന്നു. എന്നാൽ അതിന്റെ പേരിൽ നമ്മുടെ ഇന്ത്യൻ വികാരങ്ങളെ മറ്റൊരു തരത്തിൽ കാണിക്കരുത്. യൂറോപ്യൻ പ്രേക്ഷകരുടെ രുചിയോട് ഉടൻ പൊരുത്തപ്പെടണമെന്നില്ലെങ്കിലും, നമ്മൾ നമ്മളായിത്തന്നെ സംസാരിക്കണം. സിനിമ എപ്പോഴും ഒരു സാർവദേശീയ ഭാഷ തന്നെയാണ്.

ആഗോള ഉപഭോഗത്തിനായി കഥകളെ മിനുക്കുകയോ ശുദ്ധീകരിക്കുകയോ ചെയ്യാതെ, അവയെ വേരോടെ സത്യസന്ധമായി നിലനിർത്താനാവും. പതുക്കെ എങ്കിലും, നമ്മുടെ സിനിമ സ്വന്തം നിലയിൽ തന്നെ കാണപ്പെടുകയും അംഗീകരിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരു ഘട്ടത്തിലേക്ക് നാം എത്തുമെന്ന് ഞാൻ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.

നീരജ്: എനിക്ക് മലയാള സിനിമ വളരെ ഇഷ്ടമാണ്. അടുത്തകാലത്ത് അധികം കാണാൻ കഴിഞ്ഞില്ല. കുമ്പളങ്ങി നൈറ്റ്‌സ് ആണ് ഒടുവിൽ ഏറെ ആസ്വദിച്ച ചിത്രം. ഫഹദ് ഫാസിൽ അത്ഭുത നടനാണ്. അദ്ദേഹത്തോടൊപ്പം പ്രവർത്തിക്കാൻ ആഗ്രഹമുണ്ട്.

നീരജ്: IFFK വളരെ പ്രത്യേകതയുള്ള ചലച്ചിത്രമേളയാണ്. ഇവിടെ പ്രേക്ഷകർ അതീവബോധമുള്ളവരാണ്—രാഷ്ട്രീയമായും സാങ്കേതികമായും സിനിമയെക്കുറിച്ച് ആഴത്തിലുള്ള അവബോധമുള്ളവർ. അവർ സിനിമയോട് ആത്മാർത്ഥമായി ബന്ധപ്പെടുന്നവരുമാണ്.

ഇത് സംവിധായകരെ രൂപപ്പെടുത്തുകയും വളർത്തുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരു ചലച്ചിത്രമേള ആയാണ് തോന്നുന്നത് . പ്രേക്ഷകർ ചിത്രങ്ങൾ ശ്രദ്ധയോടെ കാണുകയും, ചിന്തിപ്പിക്കുന്നതും പ്രസക്തവുമായ ചോദ്യങ്ങൾ ചോദിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ആ സംസ്കാരമാണ് ഒരു സിനിമ അവതരിപ്പിക്കാൻ IFFKയെ അത്രയും മികച്ച വേദിയാക്കുന്നത്. അതിനൊപ്പം തന്നെ, കേരളം എന്ന മനോഹരമായ സ്ഥലം ആ അനുഭവത്തെ കൂടുതൽ സമ്പന്നമാക്കുന്നു.

നീരജ്: എനിക്ക് ഏറ്റവും അധികം ആശങ്കയുണ്ടാക്കുന്നത് ഇതാണ്—ഇന്നും നമ്മുടെ സിനിമകൾ വലിയ തോതിൽ ജനസംഖ്യയിലെ വെറും 15 ശതമാനം ആളുകൾക്കായി, അവരാൽ തന്നെ നിർമ്മിക്കപ്പെടുന്നതാണ്. കൂടുതലും ഉയർന്ന ജാതിയിലും പ്രിവിലേജ്ഡ് പശ്ചാത്തലങ്ങളിലും നിന്നുള്ളവരാണ് അവർ. വിഷയങ്ങളും അഭിനേതാക്കളും കഥകളും—എല്ലാം അവരെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയാണ് സഞ്ചരിക്കുന്നത്.

അതേസമയം, ബാക്കി വരുന്ന 60 ശതമാനം ജനവിഭാഗങ്ങൾ സിനിമയിൽ ശരിയായ പ്രതിനിധാനം പോലും ലഭിക്കാതെ തുടരുകയാണ്. ഇനി പത്ത് വർഷങ്ങൾക്കുശേഷവും ഈ അസമത്വം അതേപടി തുടരുകയാണെങ്കിൽ എന്നതാണ് എന്റെ ഭയം.

എങ്കിലും, എനിക്ക് പ്രതീക്ഷയുമുണ്ട്. തുടർച്ചയായ ശ്രമങ്ങളിലൂടെയും തുറന്ന സംഭാഷണങ്ങളിലൂടെയും, ജാതിയെ ഒടുവിൽ നാം അഭിമുഖീകരിക്കുമെന്ന് ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു. സമൂഹത്തിലെ ഒരു ചെറിയ വിഭാഗത്തെ മാത്രം പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതല്ല, ഇന്ത്യയെ യഥാർത്ഥത്തിൽ എങ്ങനെയാണോ അതുപോലെ തന്നെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ഒരു സിനിമയായിരിക്കണം ഇന്ത്യൻ സിനിമ എന്നതാണ് എന്റെ പ്രതീക്ഷ.